Lokal anestezinin tek başına yeterli analjezi sağlamadığı durumlar ile korku ve kaygı düzeyinin çok yüksek olduğu hastalar veya yeterli kooperasyonun sağlanamadığı çocuklar, zihinsel engelliler veya hareket kusuru olan hastalarda dental tedavilerin yapılabilmesi için sedasyon veya genel anestezi uygulanabilir. Genel anestezi, bu konuda uzmanlık yapmış anestezi doktorları tarafından gerçekleştirilen, hastanın kontrollü bir şekilde bilinçsiz ve ağrısız konuma getirilmesi işlemidir. Bu uygulamalar ameliyathane standartlarına uygun mekanlarda, gerekli tüm tıbbi donanım ve ilaçların bulunduğu koşullarda yapılmalıdır. Özellikle uzun süren cerrahi işlemlerde, aşırı korku ve endişesi olan hastalarda hasta konforu sedasyon ve genel anestezi desteği ile oldukça artmaktadır. Genel anestezi uygulaması gerektirebilecek uygulama alanlarının geniş bir bölümü küçük yaştaki hastalardır.
Sedasyon nedir?
Tanı veya tedavi amacıyla uygulanacak girişimler sırasında hastaların ağrı, rahatsız edici his ya da sesleri duymaması, sonrasında hatırlamaması ve girişim sırasında hareketsiz kalmalarının sağlanması amacıyla oluşturulan uyku benzeri durumdur. Hastanın solunum ve yutkunma gibi yaşamsal refleksleri korunarak, derinliği kontrollü olarak ayarlanabilen uyku halidir. İşlemi bir genel anestezi uzmanı yetkili ve donanımlı merkezlerde uygular ve süreç boyunca çeşitli anestezi cihazlarıyla yaşamsal bulguları takip eder. Geriye dönük geçici unutkanlık yaptığından hasta işlemin başında damar yolunun açılmasını ve buna bağlı rahatsızlıklarını genellikle hatırlamaz.
Sedasyonun genel anesteziden nasıl bir farkı vardır?
Sedasyon oluşturmak için uygulanan ilaç miktarı , ilaç uygulama süresi ve uygulanan anestezik gazlar genel anesteziye göre daha azdır. Hastalar, sedasyonun derinliğine göre değişmekle birlikte, işlem sırasında sözlü emirlere kolayca yanıt verebilirler, solunum fonksiyonları etkilenmez ve tamamıyla bilinç kaybı yaşamazlar.”
Bilinçli sedasyon nedir?
Bilinçli sedasyon sırasında hastalar sözlü emirlere kolaylıkla yanıt verebilirler. Uygulanan ilaç doz ve çeşidine göre solunum ve kalp fonksiyonları etkilenmemektedir.
Derin sedasyon nedir?
Derin sedasyonda ise hasta herhangi bir uyarı yoksa uyku halinde kalır. Uygulanan ilaç miktarı ve çeşidine bağlı olmakla birlikte solunum tıpkı uykudaki gibi yavaşlar, yüzeyelleşir ya da etkilenmez.
Bir hastaya sedasyon nasıl, hangi yollarla uygulanır?
Sedasyon bir hastaya damar veya kas içine ilaç enjeksiyonu yapılarak ya da maske yoluyla anestezik gaz koklatılarak uygulanabilir.
Sedasyonun genel anesteziye göre avantajları nelerdir?
- İşlem sırasında tam bilinç kaybı yaşanmaması
- Solunum fonksiyonunun tamamen durması nedeniyle solunum cihazına bağlanma zorunluluğu bulunmaması
- Daha az sayıda ve dozda ilaç uygulanması
- İşlem sonrasında hastanın tam olarak kendine gelme süresinin kısa olması.
Sedasyon ile diş tedavisinde çocuklar için yaş sınırlaması var mı?
Sedasyon ile diş tedavilerinde çocuklarda 2 yaş üzerinde veya 10 kilogram üzerinde olmalıdır.
Sedasyon ya da genel anesteziden sonra çocuğum ağrı hisseder mi?
Sedasyon ve genel anestezi sırasında uyku halinde olması nedeni ile ağrı hissetmez, işlem sonrasında ise yapılan işleme göre hastaya damar yolundan gerekli ağrı kesiciler verilmesi halinde uyandığında ağrısı olmaz.
Sedasyon ve genel anestezi öncesinde açlık süresi ne kadar olmalı?
Hastaların sedasyon ve genel anestezi sırasında yediklerinin akciğerlerine kaçmaması için işlemden önce mutlaka çocuk hastalarda 4-6 saat, erişkin hastalarda 6-8 saat önce katı gıda almamaları, çocuk hastalarda 3 saat önce erişkin hastada 4 saat önce sıvı (su dahil) gıda almamaları istenmektedir.
Sedasyon ile diş tedavisinde işlem süresi ne kadar olmalıdır?
Özellikle çocuk hastalarımızda bu süre 1,5 – 2 saati geçmemesi gerekmektedir.
Sedasyon ve genel anestezi ile diş tedavisi çocuklar için tehlikeli mi?
Bu tür işlemlerin gerekli donanımın olduğu ve yetkili ağız ve diş sağlığı merkezlerinde anestezi uzmanları tarafından yapılması riskler ortadan kaldırmaktadır. Çok çok nadir de olsa uygulanan ilaç alerjik reaksiyon gelişebilir. Bunun içinde gerekli ilaçlar ve uzman ekip hastanın başındadır.
Sedasyon yapıldıktan sonra ikinci kez sedasyon ihtiyacı olması durumunda ne zaman yapılabilir?
Hastaya ikinci bir sedasyon yapılma ihtiyacı olması durumunda 7-10 gün içinde tekrar sedasyon yapılmasında herhangi bir sakınca yoktur.
Diş tedavisi için neden sedasyon ve genel anestezi yapılmalı?
- Diş koltuğuna oturmaktan korkan çocuklara
- Diş hekimi fobisi olanlara
- Öğürme refleksi yoğun olan hastalara
- Bedensel ve zihinsel engelli hastalara
- Diş hekimi korkusu ve iğne fobisi olanlara
- Birçok çürüğü olan ve her bir diş için ayrı ayrı gelip gitmek istemeyenlere
- Diş hekiminin kullandığı aletlerin sesinden korkan irrite olanlara ve genel olarak özellikle çocuklarda travma yaratmamak için sedasyon ve genel anestezi altında işlem yapılmalı.
Sedasyon ve genel anestezi kim tarafından yapılmalı?
Sedasyon ve genel anestezi işlemi bu konuda deneyimli anestezi uzmanları tarafından uygun sedasyon ünitelerinin ve cihazlarının olduğu yetkili ağız ve diş sağlığı merkezlerinde yapılmalıdır.
Sedasyon ve genel anestezi uygulanması öncesinde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
- Açlık süresine uyulmalı
- Kullanmakta oldukları ilaçları önerildiği şekilde almalı ya da kesmeli
- Erişkin hastalar refakatçi ile gelmeli
Sedasyon ve genel anestezi uygulanması sonrasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
- Birkaç saat sonra az miktarda ve yumuşak kıvamlı gıdalarla beslenmeye başlanmalı
- İşlem sonrasında mutlaka refakatçi ile gidilmeli
- Sedasyon veya genel anestezi almış hastalar işlemden sonraki 24 saat süresince alkol almamalı
- Araba ve iş makinesi kullanmamalı
- Delici-kesici aletlerden uzak durulmalı
- Her gün kullandığınız ilaçlar varsa ilaçları aynı düzende kullanılmalı
Sedasyon uygulanmaması gereken hasta grupları kimlerdir?
Sedasyon işlemi öncesi hasta anestezi uzmanı tarafından muayene edilir ve gereken bilgiler alınır. Gerektiğinde ilgili doktorlara konsulte edilip gereken tetkikler istenir.
- Operasyon öncesi açlık süresinin tamamlanmamış olması
- Son 10 gün veya 2 hafta içerisinde gribal enfeksiyon geçiren ve akciğerlerinin tıkalı olan hastalar
- Ciddi akciğer ve kalp hastalıkları olanlar
- Solunum sıkıntısı olan hastalar
- Uykuda solunum durması hastalığı öyküsü
- Kusma ve bağırsak tıkanıklığı olan hastalara sedasyon ve genel anestezi uygulanmaz.
Sedasyon sonrası uyanma ve taburculuk süresi nedir?
İşlem tamamlandıktan sonra ilaçların etkisi geçene kadar hasta gözlem altında tutulur. Uyanık ve bulunduğu ortamı tanımaya başlayan hastanın hayati fonksiyonları anestezi uzmanı tarafından değerlendirilir. Herhangi bir problem yok ise evine gönderilir.
Sedasyon sonrasında yiyecek ve içecek ne zaman tüketilir?
Birkaç saat sonra az miktarda ve yumuşak kıvamlı gıdalarla beslenmeye başlanılmalıdır.
Sedasyon etkisi ne kadar sürer?
Sedasyon yapıcı ilaçlar verilmeyi bırakıldıktan kısa bir süre sonra etkisi ortadan kalkmaya başlar ve hasta kısa bir sürede uyanmaya başlar.
“Site içeriğinde bulunan bilgiler bilgilendirmek içindir, bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı koyması yerine geçmez”
